Ας ξεκινήσουμε από μία παραδοχή. Η χώρα διαθέτει επί δεκαετίες ένα διάτρητο φορολογικό σύστημα, που ευνοεί (ή ανέχεται) τη φοροδιαφυγή, με αποτέλεσμα την παράλογη κατανομή των φορολογικών βαρών στους πολίτες.
Οι περίπου 9 εκατομμύρια φορολογούμενοι «μοιράζονται» εισοδήματα περίπου 85 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων των τεκμηρίων) και σηκώνουν φορολογικά βάρη περίπου 8,2 δισ. ευρώ.
Ωστόσο υπάρχει μια συγκεκριμένη κατηγορία φορολογούμενων που πληρώνει και για όλους τους υπόλοιπους ώστε να βγει ο προϋπολογισμός.
Είναι οι περίπου 800.000 – μισθωτοί και συνταξιούχοι κατά συντριπτική πλειονότητα – που εμφανίζουν ατομικό (φορολογητέο) εισόδημα άνω των 20.000 ευρώ. Αυτοί οι 800.000 πληρώνουν το 65% του συνόλου των φόρων. Δηλαδή, στην Ελλάδα, οι 9 στους 10 πληρώνουν το ένα τρίτο των φόρων και ο ένας στους 10 πληρώνει τα δύο τρίτα!
Το 57% των νοικοκυριών δηλώνουν στην εφορία ετήσια εισοδήματα χαμηλότερα των €10.000 και το 37% των φυσικών προσώπων εμφανίζει εισοδήματα στα όρια της φτώχειας (έως €5.000). Σε ότι αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες, το ποσοστό που δηλώνει εισοδήματα μικρότερα από 10.000 φτάνει στο 70%. Σε όλες τις χώρες του κόσμου ισχύει να είναι οι αυτοαπασχολούμενοι και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις πιο επιρρεπείς στη φοροδιαφυγή, στην Ελλάδα όμως οι συνέπειες είναι πολύ πιο αισθητές λόγω του μεγαλύτερου ποσοστού μικρών επιχειρήσεων και αυτοαπασχολουμένων σε σύγκριση με τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.
Ήταν λογικό επομένως να τεθούν στο στόχαστρο του υπουργείου Οικονομικών για ένα πιο δίκαιο φορολογικό σύστημα όσοι ασκούν ατομικά επιχειρήσεις ή ελεύθερα επαγγέλματα. Και αυτό διότι το 71% αυτών δηλώνουν εισόδημα κάτω από τις ετήσιες μικτές αποδοχές ιδιωτικού υπαλλήλου αμειβομένου με τον κατώτατο μισθό (10.920 ευρώ), ενώ το 4% αυτής της κατηγορίας φορολογούμενων πληρώνει το 50% των φόρων που της αναλογεί συνολικά!
Με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, οι ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν πάνω από πέντε έτη την ατομική επιχείρησή τους θα φορολογούνται αντίστοιχα με όσους λαμβάνουν το βασικό μισθό. Το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα δηλαδή ορίστηκε στα 10.920 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι 473.000 φυσικά πρόσωπα θα πληρώσουν την επόμενη χρονιά φόρο αυξημένο τουλάχιστον ανά 1.444 ευρώ ο καθένας. Από το σύνολο των 735.320 ελεύθερων επαγγελματιών, οι 138.000 θα έχουν μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης κατά 560 ευρώ κατά μέσο όρο ο καθένας και οι υπόλοιποι 124.000 δεν θα έχουν επιβάρυνση ή ελάφρυνση.
Με την εφαρμογή του νέου συστήματος, προβλέπεται ότι τα έσοδα από τη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών θα αυξηθούν κατά 874 εκατ. ευρώ, πρακτικά όμως η αύξηση θα είναι της τάξης των 606 εκατ. ευρώ, αφού πολλοί θα «ανταμειφθούν» με μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 50% ή 25%. Ωστόσο αν συνυπολογίσουμε τη μείωση ή εξάλειψη των επιδομάτων σε ομάδες ελεύθερων επαγγελματιών (ακριβώς επειδή δεν θα μπορούν πλέον να δηλώσουν εισοδήματα «φτώχειας»), στα ταμεία του κράτους θα μπουν πάνω από 700 εκατ. ευρώ.
Οι συγκρίσεις με το νόμο Κατρούγκαλου δεν έχουν τόσο νόημα, μια και ο νόμος Χατζηδάκη αφορά το φορολογικό σύστημα, ενώ εκείνος το ασφαλιστικό. Ο νόμος Κατρούγκαλου πρακτικά ευνόησε τη φοροδιαφυγή, συνδέοντας τις ασφαλιστικές εισφορές με το εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών. Επέφερε μικρές διορθώσεις και μεγάλες αδικίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ τον πλήρωσε σκληρά τόσο στις εκλογές του 2019, όσο και σε αυτές του 2023, με την επαναφορά του ζητήματος από τον ίδιο τον πρώην υπουργό σε τηλεοπτικό πάνελ.
Φυσικά για τη Νέα Δημοκρατία ο νόμος Κατρούγκαλου αποτέλεσε το ιδανικό όχημα στην πορεία προς την εξουσία (2019) και την αυτοδυναμία αντίστοιχα (2023). Έγινε «σημαία» από την τότε αντιπολίτευση και μετέπειτα κυβέρνηση – ο ίδιος ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «εξόντωση και οικονομική δολοφονία» των ελεύθερων επαγγελματιών σε tweet τον Μάιο του 2016, ως πρόεδρος της ΝΔ τότε.
Πλέον η αντιπολίτευση είναι αυτή που κατηγορεί την κυβέρνηση για «κρυφή ατζέντα». Και άντε να της πεις ότι έχει άδικο. Προεκλογικά η ΝΔ υποσχόταν μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις και κυρίως ποτέ δεν αναφέρθηκε σε (οριζόντιες) επιβαρύνσεις σε αυτοαπασχολούμενους. Τα όργανα άρχισαν και πλέον βλέπουμε το έργο από την ανάποδη. Ο κλάδος που πρώτος αντέδρασε ηχηρά είναι ο δικηγορικός. Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στις τάξεις του ένα απόσπασμα από άρθρο του ταμία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Κώστα Καρέτσου, στο dikastiko.gr.
«Ο κος Χατζηδάκης με τις νομοθετικές αυτές προτάσεις γίνεται ο νέος και μάλιστα χειρότερος κος Κατρούγκαλος στοχοποιώντας τους ελεύθερους επαγγελματίες, από τους οποίους προσδοκά με το νέο σύστημα να αυξήσει κατά 874 εκατ. ευρώ τα δημόσια έσοδα. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει φορολογικά με τον ίδιο τρόπο τον επαγγελματία που έχει εισόδημα πλην όμως το αποκρύπτει και αυτόν που έχει πραγματικό και δηλωθέν εισόδημα που δεν επαρκεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του ίδιου και της οικογένειάς του».
Και πράγματι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τους πάντες με τον ίδιο τρόπο, θεωρώντας τους πρακτικά (όλους) φοροφυγάδες. Αντί να αξιοποιήσει τα υπάρχοντα εργαλεία – ή να τα διευρύνει – για την πάταξη της φοροδιαφυγής (προεκλογικά μιλούσε για… τεχνητή νοημοσύνη και εν τέλει επέστρεψε στο αναχρονιστικό σύστημα των τεκμηρίων), βάζει στο ίδιο τσουβάλι δικαίους και αδίκους, επιβαρύνοντας τους ισόποσα. Σου λέει ότι από εκεί που δεν πλήρωναν τίποτα ένας που δηλώνει 5.000 αλλά βγάζει 50.000 και ένας που δηλώνει 5.000 αλλά βγάζει 10.000, ας πληρώσουν και οι δύο 120 ευρώ το μήνα.
Σε ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα η φοροδιαφυγή δεν αντιμετωπίζεται με τους οριζόντιους κεφαλικούς φόρους στη βάση του «τεκμαρτού», αλλά στη βάση του πραγματικού εισοδήματος, το οποίο το κράτος έχει υποτίθεται τη δυνατότητα να εντοπίζει μέσα από ένα πλέγμα ελέγχων. Χώρια ότι είναι γελοίο να δίνει ενάμιση μηνιάτικο το χρόνο στην εφορία κάποιος που αμείβεται με 916 ευρώ το μήνα (αντίστοιχο του 10.920 το χρόνο), με την πενιχρή αγοραστική δύναμη που έχει σήμερα – λόγω πληθωρισμού και ακρίβειας – ο Έλληνας. Απλώς αυτή τη στιγμή επεκτείνεται η αδικία και στους αυτοαπασχολούμενους (πέρα από τους μισθωτούς).
Το ότι είναι όμως άδικο και τι δίκαιο, το αν τα νέα μέτρα είναι μια ωμή παραδοχή της κυβέρνησης ότι αποτυγχάνει να ελέγξει τη φοροδιαφυγή, είναι μια άλλη συζήτηση. Το ζήτημα εδώ είναι η σιωπηλή «δημαγωγία» της, καθώς δεν είχε καν προϊδεάσει προεκλογικά για τις προθέσεις της, ούτε καν στο όνομα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής. Ο πρωθυπουργός είχε υποσχεθεί την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος από το… 2017 και τώρα το χρησιμοποιεί ως «τυράκι» για την αποκάλυψη εισοδημάτων. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες ήταν δια μέσου «του αναθέματος» στον Κατρούγκαλο το… αγαπημένο target group της ΝΔ από το ’16 και μετά. Και όταν η υποψήφια βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Ελένη Χρονοπούλου, είχε τολμήσει να αρθρώσει σε εκπομπή της ΕΡΤ τη φράση «αύξηση κάποιων φόρων», πολλά γαλάζια στελέχη, τα τρολ της «Ομάδα Αλήθειας» και ο μιντιακός μηχανισμός του Μαξίμου είχαν… σοκαριστεί από το βάρος των αποκαλύψεων.
Παραφράζοντας λοιπόν τον Βολταίρο, μπορεί να μην συμφωνώ ούτε με μια λέξη απ’ όσα είπε ο Γιώργος Κατρούγκαλος, τουλάχιστον όμως εκείνος είχε την παρρησία να βγει και να τα πει…
ΠΗΓΗ-φώτο: menshouse.gr
