Μέχρι το τέλος της ζωής του ο Μάριο Τεράν Σαλασάρ υποστήριξε ότι δεν είναι αυτός που εκτέλεσε τον Κομαντάντε. Μιλούσε για μια παρεξήγηση λόγω ίδιων ονομάτων αλλά τα στοιχεία ήταν πάντα εκεί και δεν αμφισβητούνται.
9 Οκτωβρίου 1967- 10 Μαρτίου 2022: Για δεκαετίες η «κατάρα του Τσε» κυνηγούσε τον Μάριο Τεράν Σαλασάρ. Ο Βολιβιανός στρατιώτης είχε πάρει την εντολή να εκτελέσει τον «αντάρτη Ραμόν» (όπως ήταν το κωδικό όνομα του Τσε) και πειθάρχησε. Από τότε ζούσε μέσα στον φόβο και τηρούσε αυτό που του είχαν πει οι ανώτεροι του: «Μην μιλάς για αυτό, μην παραδέχεσαι ότι το έκανες γιατί θα σε κυνηγήσουν». Ως το τέλος της ζωής του (την Πέμπτη 10/3) ο Σαλασάρ επέμενε σε ένα αφήγημα ότι στην υπόθεση της σύλληψης και εκτέλεσης του Τσε είχαν εμπλακεί τρεις με το ίδιο όνομα. Ο Μάριο Τεράν Ορτούνιο, ο Μάριο Τεράν Ρέκε και ο ίδιος. Υποστήριζε ότι ήταν ένας από τους άλλους δύο αυτός που τράβηξε τη σκανδάλη. Όλοι γνώριζαν ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Μια αναφορά που είχε συντάξει ο ίδιος και μια φωτογραφία το αποδεικνύουν.
Οι τρεις Μάριο Τεράν
Το 2014 μια δημοσιογραφική ομάδα της ισπανικής εφημερίδας El Mundo τον εντόπισε στην πόλη Σάντα Κρους (Βολιβία). Στα 72 του πλέον ο Σαλασάρ δέχθηκε να μιλήσει αλλά όχι να ομολογήσει. Η κουβέντα ξεκίνησε με ένα θέμα το οποίο, λίγα χρόνια πριν, είχε κάνει τον γύρο του κόσμου. Το 2007 ο Σαλασάρ, με ψεύτικό όνομα, επισκέφθηκε την Κούβα και έκανε επέμβαση στο μάτι.
Παρά την προσπάθεια να κρύψει την ταυτότητα του οι Κουβανοί ήξεραν ποιος είναι. Η επίσημη εφημερίδα του καθεστώτος, Granma έγραψε πως οι γιατροί της Κούβας έσωσαν την όραση του δολοφόνου του Τσε. «Δεν είναι όπως τα παρουσίασαν. Είχα έναν απλό καταρράκτη. Μάλιστα τραυμάτισαν το μάτι μου και έχει μείνει από τότε κόκκινο» θα υποστηρίξει ο ίδιος.
Όταν η συζήτηση πηγαίνει τον Τσε ο Σαλασάρ παίρνει αμυντική στάση. «Δεν ήμουν στην ομάδα που τον συνέλαβε. Υπήρχαν και άλλοι με το όνομα Μάριο Τεράν στον στρατό αλλά είχαν διαφορετικό επίθετο» λέει.
Οι δημοσιογράφοι τον πιέζουν και του λένε για ένα ρεπορτάζ του Βραζιλιάνου Ντάγκλας Ντουάρτε σύμφωνα με το οποίο ο Σαλασάρ του είπε: Μόνο εγώ ξέρω πώς είναι να ζεις έτσι. Δεν μπορώ και δεν πρόκειται να μιλήσω.
«Μπορεί να έχουν έρθει διάφοροι δημοσιογράφοι αλλά ποτέ δεν μίλησα με κανέναν. Όχι δεν είπα κάτι τέτοιο. Δεν σκότωσα εγώ τον Τσε. Όπως έχω πει υπήρχαν τρεις Μάριο Τεράν. Δεν είμαι εγώ αυτό που πυροβόλησε» λέει ψιθυρίζοντας. Ο Τσε Γκερβάρα συνελήφθη στις 8 Οκτωβρίου 1967 στη βολιβιανή ζούγκλα όπου πολεμούσε το καθεστώς του Ρενέ Μπαριέντος. Τον εκτέλεσαν την επόμενη μέρα στις 13:10 με εννέα σφαίρες.
Οι δημοσιογράφοι του δείχνουν μια φωτογραφία (η κεντρική φωτό). Ο Μάριο Τεράν Σαλασάρ ποζάρει μπροστά στο σχολείο στο οποίο εκτελέστηκε ο Τσε, δύο μήνες μετά την 9η Οκτωβρίου 1967. «Ναι είμαι εγώ. Ήμουν στην πόρτα του σχολείου. Υπήρχε πολύς κόσμος που επέμενε να με φωτογραφήσει και να μου μιλήσει. Βγήκα στο δρόμο και με φωτογράφησαν. Αυτό έγινε. Είναι η μοναδική φωτογραφία» λέει.
Η δημοσιογράφος Μισέλ Ρεί (σύζυγος του Κώστα Γαβρά) είχε βρει τη συγκεκριμένη φωτογραφία η οποία δημοσιεύθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 1967 στο περιοδικό «Paris Match». Έτσι αποκαλύφθηκε το πρόσωπο του εκτελεστή του Τσε.
Το επιβεβαιώνει και ο Γκάρι Πράδο, ο αξιωματικός που συνέλαβε τον Κομαντάντε. Κοιτάζοντας τη φωτογραφία, στην οποία ο Μάριο Τεράν Σαλασάρ είχε αναγνωρίσει τον εαυτό του, ο Πράδο λέει: «Ναι αυτός είναι. Αυτός εκτέλεσε τον Τσε. Δεν μπορούμε να τον κατηγορήσουμε για ό,τι συνέβη. Οι συνθήκες τον οδήγησαν σε αυτό, τίποτα άλλο. Όταν έβγαλε αυτή του φωτογραφία του είπε: Μείνε έξω από αυτό τον χορό γαμώτο. Γιατί τον συμβούλεψα να μείνει σιωπηλός; Για να μην τον εκδικηθούν. Με άκουσε και το έκανε. Ήμουν ο εκπαιδευτής του στη σχολή. Διατηρήσαμε επαφές και τον συναντούσα κάποιες φορές στη Σάντα Κρους».
Ο Πράδο λέει και τη δική του εκδοχή για την εκτέλεση του Τσε: «Εγώ τους τον παρέδωσα ζωντανό και εκείνοι τον σκότωσαν. Αυτοί που συμμετείχαν μου είπαν ακριβώς τι συνέβη. Όταν ο λοχαγός Χοακίν Σεντέρο έλαβε την εντολή “χαιρετίσματα στον πατέρα” από τον ασύρματο κάλεσε τους επτά στρατιώτες που βρίσκονταν στη Λα Ιγκέρα (το χωριό όπου κρατούταν ο Τσε). Τους είπε για την εντολή εκτέλεσης και ζήτησε εθελοντές. Προσφέρθηκαν και οι επτά. Τότε ο Σεντέρο σήκωσε το δάχτυλο και έδειξε δύο. Εσύ θα σκοτώσεις τον Γουίλι (Σιμεόν Κούμπα Σαράμπια) είπε στον έναν και εσύ στον Τσε στον άλλο ο οποίος ήταν ο Μάριο Τεράν. Πρέπει να μπείτε στη θέση τους εκείνη την εποχή. Είχαμε νεκρούς συντρόφους και πολλή αδρεναλίνη. Πήραν λοιπόν τις καραμπίνες M2 και μπήκαν στα δωμάτια όπου βρίσκονταν οι κρατούμενοι. Δεν ειπώθηκε τίποτε. Μετά γράφτηκε ότι ο Τσε είπε ότι “σκοτώνεις απλά έναν άνθρωπο” αλλά δεν ισχύει. Ο ίδιος ο Μάριο Τεράν έγραψε αναφορά μετά. Όλα τα υπόλοιπα είναι μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας μύθος»
Η αναφορά
Η αναφορά για την οποία μιλάει ο Πράδο είναι το στοιχείο το οποίο επίσης δεν αφήνει αμφιβολίες για το ποιος ήταν ο εκτελεστής του Τσε. Σε αυτή ο Μάριο Τεράν Σαλασάρ γράφει: «Όταν μπήκα ο Τσε καθόταν. Με είδε και είπε: “Ήρθες να με σκοτώσεις”. Ένιωσα αμηχανία και κατέβασα το κεφάλι μου χωρίς να απαντήσω. Δεν τολμούσα να πυροβολήσω. Για μια στιγμή έβλεπα τον Τσε μεγάλο, πολύ μεγάλο. Ένιωθα ότι ήταν απάνω μου και όταν με κοίταξε στα μάτια ένιωσα να ζαλίζομαι. Σκέφτηκα ότι με μια γρήγορη κίνηση θα μπορούσε να μου πάρει το όπλο. Σκέφτηκα ηρέμησε θα σκοτώσεις έναν άνθρωπο. Τότε έκανα ένα βήμα πίσω προς την πόρτα, έκλεισα τα μάτια μου και έριξα την πρώτη βολή. Ο Τσε έπεσε στο έδαφος με τα πόδια του διαλυμένα. Έκανε σπασμούς και άρχισε να τρέχει πολύ αίμα. Ανέκτησα την ψυχραιμία μου και έριξα τη δεύτερη βολή η οποία τον χτύπησε στο χέρι, στον ώμο και στην καρδιά».
Η πίπα και τα ρολόγια
Ο πράκτορας της CIA Φέλιξ Ροντριγκες, ο οποίος ήταν έξω από το δωμάτιο που εκτελέστηκε ο Τσε, υποστηρίζει ότι ο Σαλασάρ είναι αυτός που πήρε την πίπα του Κομαντάντε. Χαρακτηριστικά εξιστορεί: «Θα σας πω και κάτι που το έχω μετανιώσει. Μετά την εκτέλεση ήρθε ο λοχίας Μάριο Τεράν και μου είπε: “Καπιτάν θέλω την πίπα. Εγώ τον σκότωσα και εγώ την αξίζω”. Ένιωσα τότε ότι δεν έπρεπε να πραγματοποιήσω την τελευταία επιθυμία του Τσε (του είχε ζητήσει να τη δώσει σε έναν Βολιβιανό στρατιώτη που του φέρθηκε καλά) και έδωσα την πίπα. “Πάρτη για να θυμάσαι τι έκανες” του είπα.Την πήρε και έφυγε με σκυμμένο κεφάλι». Ο Γκάρι Πράδο το επιβεβαιώνει και μάλιστα τονίζει ότι υπήρχαν και δύο ρολόγια του Τσε τα οποία δεν γνωρίζει ποιος τα πήρε.
«Ο Τσε ήταν εισβολέας»
Ο Σαλασάρ ήταν 25 ετών όταν εκτέλεσε τον Τσε Γκεβάρα. Όταν στα 72 του (φωτό) ρωτήθηκε για την άποψη που έχει για τον Αργεντίνο τόνισε: «Για εμένα και για την πλειονότητα ήταν ένας εισβολέας. Είχε άλλες ιδέες τις οποίες, αυτός και οι αντάρτες του, ήθελαν να ενσταλάξουν στα μυαλά άλλων ανθρώπων, στα μυαλά των Βολιβιανών. Δεν είναι όπως τον έχουν θεοποιήσει τώρα. Τόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν. Ποτέ δεν έχω μιλήσει στα παιδιά μου γι’ αυτό, ποτέ δεν έχω δει ταινίες για τον Τσε. Δεν με ενδιέφερε τι λένε γι’ αυτόν. Είχα διαφορετικές ιδέες, ποτέ δεν ήμουν θαυμαστής του».
Κλείνοντας εκείνη τη συνέντευξη το 2014 οι δημοσιογράφοι επιμένουν: Δηλαδή μας λέτε ότι όλη σας τη ζωή σας μπερδεύουν με έναν άλλο;
«Βεβαίως. Υπήρχαν τρεις Μάριο Τεράν αλλά με διαφορετικό μητρώνυμο. Μάριο Τεράν Σαλασάρ υπάρχει μόνο ένας. Εγώ…».
ΠΗΓΗ-φωτος: janus.gr
