ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στον τρίτο κεντρικό σταθμό του οδοιπορικού του στην Ήπειρο βρέθηκε την Τετάρτη 6 Ιουνίου ο Σπύρος Ριζόπουλος, μιλώντας στους πολίτες της Πρέβεζας με θέμα «Από το “Ντου γιου λάικ Μαντμαζέλ δε… Πρέβεζα;” στην πραγματική Τουριστική Ανάπτυξη».
Στην κατάμεστη Θεοφάνειο αίθουσα τον ομιλητή προσφώνησαν ο πρ. δήμαρχος Πρέβεζας Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου και ο δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Μπογδάνος. Την εκδήλωση συντόνισε ο Όμηρος Τσάπαλος, Σύμβουλος Στρατηγικής.
Ο Σπύρος Ριζόπουλος υπογράμμισε ότι πρέπει να καταστεί η Πρέβεζα ισότιμος νομός μέσα στην Περιφέρεια. Μια περιοχή και μια πόλη με ένα όνομα θα μου επιτρέψετε να πω πως τη στοιχειώνει. Μπορεί να βρει κανείς πολλές θεωρίες για την προέλευση του ονόματος- είτε από την σλάβικη, είτε από την αλβανική ρίζα οι δύο κυρίαρχες εκδοχές συμφωνούν ότι Πρέβεζα σημαίνει «πέρασμα».
Και αυτό αν θέλετε, σαν παιχνίδι της μοίρας μπόλιασε τόσο πολύ τον τόπο που τελικά έχει γίνει και το μεγάλο αναπτυξιακό του αδιέξοδο. Ότι δηλαδή η Πρέβεζα έχει μετατραπεί σε πέρασμα για άλλα μέρη και δεν προκαλεί ως προορισμός κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Για αυτό και πρέπει να μπει σε ένα ευρύτερο καμβά.
Αυτός ο καμβάς αποτελεί το κεντρικό μήνυμα μας και ονομάζεται περιφερειακότητα. Τι είναι περιφερειακότητα; Είναι η αντίληψη που ακολουθεί το πανευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο φαινόμενο όπου οι περιφέρειες σταδιακά θα μεταμορφώνονται μέχρι το μοντέλο διακυβέρνησης να γίνει αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν regionalite.
Είναι η αντίληψη του να μπορείς να σχεδιάζεις για το σύνολό της Ηπείρου.»
«Αυτό που η Ήπειρος έχει ανάγκη δεν είναι άλλη μια… κομματική υποψηφιότητα, ή άλλον έναν πρόθυμο να χρωματίσει τον χάρτη το βράδυ των αυτοδιοικητικών εκλογών. Η Ήπειρος έχει ανάγκη ευρείες συναινέσεις, ανθρώπους που θα σταθούν ισότιμα στα κέντρα λήψης αποφάσεων και που θα βάλουν την Ήπειρο πάνω από την κομματική τους ταυτότητα» τόνισε με έμφαση ο Σπύρος Ριζόπουλος.
Ανέφερε χαρακτηριστικά «Λόγω της επαγγελματικής μου ενασχόλησης ως επαγγελματίας της πολιτικής, είχα το προνόμιο οι δημοκρατικές δυνάμεις να με αντιμετωπίζουν με σεβασμό. Διαμόρφωσα λοιπόν την πολυτέλεια να διεκδικώ σχέσεις στη βάση της ισοτιμίας και όχι της υποτέλειας. Δεν θα καταδίκαζα συνεπώς ποτέ την Ήπειρο να ταυτιστεί με κομματικές γραμμές και στρατηγικές ανεξαρτήτως δικαιολογιών. Εδώ είμαστε και πάλι αντίθετοι με τον κ. Καχριμάνη.
Για αυτό το λόγο, όταν ένα μήνα πριν ρωτήθηκα από τη ναυαρχίδα της κεντροδεξιάς, τον Πρωινό Λόγο για τις απόψεις μου περί χρισμάτων και επειδή ως πολιτικός επιστήμονας μπορώ να επικαλούμαι τη διαφορά μεταξύ ιδεολογίας και κομματικής ταυτότητας σας διαβάζω την απάντηση όπως αυτή αποτυπώθηκε γραπτώς και είναι βέβαια η ίδια που διατυπώθηκε από τη μέρα που ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια πριν 14 μήνες .
Σας τη διαβάζω:
“Όσον αφορά την ομάδα μας, δεν θα ζητήσουμε, θα συζητήσουμε. Θα αρνηθούμε κατηγορηματικά συζήτηση με κόμματα, όπου το αντικείμενο θα είναι οι λέξεις «χρίσμα», «στήριξη», «κλείσιμο ματιού». Εμείς θα παρουσιάσουμε το πρόγραμμά μας. Άλλο η συνάντηση ουσίας επί προγραμματικής σύγκλισης και άλλο πράγμα να συναντηθούμε για το ποιόν θα στηρίξουμε, προκειμένου να βάψουμε τον χάρτη το βράδυ της Κυριακής. Αυτό δεν αφορά ούτε εμένα ούτε την Ήπειρο κι αυτό γιατί η ιστορία απέδειξε πως ανεξάρτητα από το χρώμα, η Ήπειρος βρέθηκε στον πάτο. Αντιλαμβάνομαι τις αγωνίες των ανθρώπων στα κομματικά επιτελεία, όμως δεν είναι δικές μου.”
Εξειδικεύοντας το θέμα της ομιλίας του ο Σπύρος Ριζόπουλος αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε έξι συγκεκριμένα παραδείγματα περιφερειακότητας που και την τουριστική ανάπτυξη της Πρέβεζας θα πετύχουν και θα λειτουργήσουν θετικά για όλη την Ήπειρο.
Μίλησε για την ενοποίηση του παραλιακού μετώπου, για τη δημιουργία πολιτιστικής διαδρομής στον άξονα που θα ξεκινά από το νεκρομαντείο στον Αχέροντα και τη Δωδώνη και θα καταλήγει στο Ζάλογγο και τη Νικόπολη. Για την ίδρυση ενιαίου φορέα διαχείρισης για την αξιοποίηση των περιοχών natura της Ηπείρου που αποτελούν το 52% του εδάφους της. Για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα έξω από στερεότυπα με πρωτοβουλία και απόφαση των ίδιων των παραγωγών. Για τη δημιουργία δικτύου συνδυασμένων μεταφορών και το στρατηγικό ρόλο του Δήμου Ζηρού και για τη σπουδαιότητα της ίδρυσης νέου αεροδρομίου στη Φιλιππιάδα.
Τέλος, μίλησε για τις αστικές αναπλάσεις με αιχμή του δόρατος την Πρέβεζα. «Η Πρέβεζα χρειάζεται ένα συνολικό σχέδιο πολεοδομικής ανασυγκρότησης με επίκεντρο την παραλία της, την αρχιτεκτονική και την πνευματική της κληρονομιά. Είναι ντροπή η πόλη του Ανδρούτσου και του Μόραλη να μην έχει να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο μουσειακών χώρων, εικαστικών διαδρομών και ιστορικής μνήμης που να δημιουργούν μια ιδιαίτερη ταξιδιωτική εμπειρία.», είπε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, μιλώντας στα πλαίσια της περιφερειακότητας για του συνολικό τουριστικό μοντέλο της Ηπείρου, σημείωσε μεταξύ άλλων: «Στην Ήπειρο, από τα περίπου τριάντα εκατομμύρια τουρίστες, κατέληξαν μόλις οι 713.400 και αυτό όχι απλά κάποιους τους ικανοποιεί, αλλά μας λένε και με ύφος πολλών καρδιναλίων ότι πρέπει να συμβιβαστούμε με αυτή την θλιβερή πραγματικότητα, να μη ζητάμε κάτι παραπάνω.
Αν ο πήχης τους μπαίνει τόσο χαμηλά, αν ο πήχης μας ο συλλογικός μπαίνει τόσο χαμηλά τότε μάλλον δεν έχει νόημα να συζητάμε. Επειδή όμως για κακή τους τύχη οι Ηπειρώτες δεν είναι ούτε αφελείς ούτε ιθαγενείς όπως είπα και πριν, ξέρουν να διακρίνουν την ποιότητα, ξέρουν να αγαπούν τον τόπο τους και έχουν απαιτήσεις. Και αυτό, στο θέμα του τουρισμού δεν επιλύεται με το να πετάγονται χιλιάδες ευρώ για διαφημιστικούς σκοπούς για να εξυπηρετούμε φίλους και γνωστούς, να πιάνουμε το 2,2% και να λέμε και ευχαριστώ. Αξίζουμε κάτι καλύτερο από αυτή τη μετριότητα.»
Και έκλεισε την ομιλία του με τις εξής φράσεις:
Κλείνω με την αποχαιρετιστήρια επιστολή του Καρυωτάκη την οποία θεωρώ πιο επίκαιρη από ποτέ. «Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου. Το μεγαλύτερό μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ».
Ο Καρυωτάκης εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την ειρωνεία της στιγμής στην οποία βρίσκεται η Ήπειρος και η Πρέβεζα: Ή θα μιλήσει ή θα αυτοκτονήσει.
Για όσους θέλουμε να μιλήσουμε η φράση αυτή είναι ο αγώνας μας. Δεν αντέχουμε την μετριότητα να μας καταπίνει. Και σας βεβαιώνω πως 90 χρόνια μετά το θάνατο του ποιητή, η Πρέβεζα που βλέπω απόψε μπροστά μου δεν ανέχεται να είναι ούτε τόπος «δυσμενούς μεταθέσεως», ούτε τόπος πολιτικής μελαγχολίας. Και αυτό ίσως να είναι μια κάποια δικαίωση.
«Από το “Ντου γιου λάικ Μαντμαζέλ δε… Πρέβεζα;” στην πραγματική Τουριστική Ανάπτυξη».
Ομιλία του Σπύρου Ριζόπουλου στην Πρέβεζα
Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας εδώ. Μια παρουσία που με τον ίδιο παλμό, τον ίδιο τόνο επιβεβαιώνει τα σταθερά βήματα που κάνουμε για να βάλουμε την Ήπειρο στο επίκεντρο.
Να την τοποθετήσουμε ως ισότιμο παίκτη των περιφερειών της Ελλάδας και της Ευρώπης και να καταστήσουμε την Πρέβεζα ισότιμο νομό μέσα στην Περιφέρεια. Μια περιοχή και μια πόλη με ένα όνομα θα μου επιτρέψετε να πω πως τη στοιχειώνει. Μπορεί να βρει κανείς πολλές θεωρίες για την προέλευση του ονόματος- είτε από την σλάβικη, είτε από την αλβανική ρίζα οι δύο κυρίαρχες εκδοχές συμφωνούν οτι Πρέβεζα σημαίνει «πέρασμα».
Και αυτό αν θέλετε, σαν παιχνίδι της μοίρας μπόλιασε τόσο πολύ τον τόπο που τελικά έχει γίνει και το μεγάλο αναπτυξιακό του αδιέξοδο. Ότι δηλαδή η Πρέβεζα έχει μετατραπεί σε πέρασμα για άλλα μέρη και δεν προκαλεί ως προορισμός κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Για αυτό και πρέπει να μπει σε ένα ευρύτερο καμβά.
Αυτός ο καμβάς αποτελεί το κεντρικό μήνυμα μας και ονομάζεται περιφερειακότητα. Τι είναι περιφερειακότητα; Είναι η αντίληψη που ακολουθεί το πανευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο φαινόμενο όπου οι περιφέρειες σταδιακά θα μεταμορφώνονται μέχρι το μοντέλο διακυβέρνησης να γίνει αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν regionalite.
Είναι η αντίληψη του να μπορείς να σχεδιάζεις για το σύνολό της Ηπείρου.
Είναι η αντίληψη εκείνη που βλέπει την Ήπειρο σαν μια ολότητα, η οποία μπορεί να αναπτυχθεί ισορροπημένα στο σύνολό της και να βγει στον ανταγωνισμό με τις άλλες 12 Περιφέρειες και να διεκδικήσει τη θέση της στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Υπό αυτή την οπτική η Ήπειρος μοιάζει με ένα ρόμβο. Στην ανατολική του πλευρά υπάρχει ο άξονας της Πίνδου και στην δυτική του το παράκτιο μέτωπο από την Ηγουμενίτσα ως την Πρέβεζα και το τμήμα της Άρτας που βρέχεται από τον Αμβρακικό. Για να μπορέσει αυτός ο ρόμβος να αναπτυχθεί ισόρροπα, πρέπει να σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εκμεταλλευτεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα όχι των παλαιών νομών αλλά όλης της περιφέρειας και βεβαίως σε μια συνδυαστική λογική.
Ένα κλασικό παράδειγμα αυτής της αντίληψης είναι η πρόταση μας για νέο δεύτερο αεροδρόμιο Ηπείρου στην Φιλιππιάδα, το οποίο όπως έχω πει πολλές φορές αποτελεί το στοιχείο -κλειδί για μια άλλη συγκοινωνιακή και τουριστική αντίληψη για όλη την περιφέρεια. Είναι το έργο που θα συγκεντρώσει και θα διανείμει εσωτερικά τον τουρισμό και δεν θα τον διώχνει εκτός της Ηπείρου. Αλλά θα μιλήσω πιο αναλυτικά για αυτό σε λίγο.
Ας μιλήσουμε λοιπόν για τη σοβαρή τουριστική ανάπτυξη της Πρέβεζας και ας δούμε παραδείγματα περιφερειακότητας που μπορούν να λειτουργήσουν θετικά για όλη την Ήπειρο.
Παράδειγμα περιφερειακότητας πρώτο: Αυτή τη στιγμή η παραλία της Πρέβεζας από την Πάργα μέχρι εδώ που είμαστε τώρα είναι ένα ανεκμετάλλευτο κομμάτι με νησίδες ενδιαφέροντος που δεν έχουν κανένα άξονα που να τις συνδέει. Δεν αναφέρομαι μόνο στα έργα αλλά και στους νοητικούς άξονες- την αφήγηση, το branding. Έχω πει και δεν θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω πως η παραλία της Ηπείρου πρέπει να αντιμετωπισθεί ως ενιαίος τουριστικός προορισμός- τι σημαίνει αυτό; Κοινό χωροταξικό πλαίσιο, με καθορισμένες χρήσεις γης, ενοποίηση των παραλιών και των συνοδευτικών υπηρεσιών και υποδομών. Δεν μπορεί να τσακωνόμαστε στο όνομα ενός άγονου τοπικισμού αν θα γίνουν έργα λχ. την Πάργα ή το Καναλάκι αντί να τα βλέπουμε ως κέντρα που αθροιστικά παράγουν πλούτο.
Παράδειγμα περιφερειακότητας δεύτερο: Δημιουργία πολιτιστικής διαδρομής. Χρειαζόμαστε έναν άξονα που θα ξεκινά από το νεκρομαντείο στον Αχέροντα και τη Δωδώνη και θα καταλήγει στο Ζάλογγο και τη Νικόπολη δίνοντας στον επισκέπτη να καταλάβει την πολιτισμική διαδρομή της περιοχής κατά τις διαφορετικές περιόδους της Ιστορίας.
Παράδειγμα περιφερειακότητας τρίτο: Ενσωμάτωση της οικολογικής διάστασης σε κάθε αναπτυξιακή προσπάθεια. Δεν έχει νόημα να είμαστε σε μάχη με το περιβάλλον. Αντί να κόβεις από αυτό πρέπει να επενδύεις πάνω σε αυτό. Πρόσφατα διάβαζα μια μελέτη της «διαΝΕΟσις» για τις περιοχές Natura 2000, σύμφωνα με την οποία η ήπια αξιοποίησή τους μπορεί να συνεισφέρει επιπλέον 1% στο ΑΕΠ, όσο δηλαδή το Ελληνικό. Μεταξύ των προτάσεων λοιπόν ήταν και η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα διαχείρισης για όλες της περιοχές ανά περιφέρεια. Με απλά λόγια ένας τέτοιος φορέας θα κάλυπτε όλη την Ήπειρο η οποία είναι προστατευόμενη στο 52% της έκτασής της! Αυτή ακριβώς είναι η περιφερειακότητα στην καλύτερη και πλέον επιστημονική εφαρμογή της. Διότι, αν έχεις ένα τέτοιο φορέα δεν χρειάζεται να πανηγυρίζουν οι αντιπεριφερειάρχες για τη μελέτη διευθέτησης του Αχέροντα ούτε να παρακολουθούν το τοξικό φυτοπλαγκτόν στον Αμβρακικό.
Παράδειγμα περιφερειακότητας τέταρτο: Ο πρωτογενής τομέας που σήμερα είναι πρωτόγονος. Μιλάμε δηλαδή για τη δυνατότητα των αγροτών να δημιουργήσουν νέους συνεταιρισμούς, οι οποίοι δεν θα αναπαράγουν όλα τα κακά στερεότυπα της μεταπολίτευσης αλλά θα μπορούν να εξελίξουν το προϊόν τους, να επενδύσουν στη συσκευασία, την ταυτότητα. Η Πρέβεζα είναι μια μικρογραφία της χώρας στον πρωτογενή τομέα ως προς τα είδη παραγωγής- και δυστυχώς ως προς τα προβλήματα του κλάδου.
Έχω πει πως δεν πιστεύω στον περιφερειάρχη-φετάρχη και τη μετατροπή της Ηπείρου σε ένα ατελείωτο βοσκοτόπι όπου οι ημέτεροι θα έχουν προσβάσεις σε χρηματοδοτήσεις και τις τιμές θα τις καθορίζει όχι η αγορά αλλά ο «πατερούλης» των Ιωαννίνων. Θέλω η Περιφέρεια και η δημοκρατία να δημιουργούν προσφέροντας επιλογές στους παραγωγούς και να τους βοηθούν να παράγουν υψηλής αξίας τρόφιμα και είδη και να κερδίζουν οι ίδιοι από τη δουλειά τους.
Παράδειγμα περιφερειακότητας πέμπτο: Δίκτυο συνδυασμένων μεταφορών και ο στρατηγικός ρόλος του Δήμου Ζηρού.
Μιλώντας για συνδυασμένες μεταφορές στην ουσία μιλάμε για τρία είδη συγκοινωνιών: Χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες και βεβαίως που αυτές μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά η μία με την άλλη για να δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας.
Ξεκινώντας από τις θαλάσσιες μεταφορές, δεν μπορεί να συζητάμε για κρουαζιέρα και η Ηγουμενίτσα, η Πάργα, η Πρέβεζα να μην είναι σταθμοί ή σημεία έναρξης και λήξης θαλασσίων διαδρομών. Οι υποδομές πρέπει να εκσυγχρονιστούν ουσιαστικά με σταθμούς επιβίβασης τελευταίων προδιαγραφών, μαρίνες που θα εξυπηρετούν περιοδικό αλλά και μόνιμο ελλιμενισμό σκαφών και θα συνοδεύονται από καταστήματα εστίασης τα οποία θα προσφέρουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες βασιζόμενες στα τοπικά αγροδιατροφικά προϊόντα και την παράδοσή μας.
Αναφορικά με τις χερσαίες μεταφορές, δεν θα αναφερθώ στο πως φτάσαμε στη ντροπή, η περιοχή της Πρέβεζας να είναι απροσπέλαστη από την Εγνατία και την Ιόνια Οδό. Οι λόγοι που οδήγησαν στις παρούσες χαράξεις είναι γνωστοί και δεν έχει νόημα να «κλαίμε πάνω από το χυμένο γάλα».
Πλέον αυτή είναι η πραγματικότητα που μας περιβάλλει και πρέπει να δούμε πως εμείς θα αναπροσαρμόσουμε τη στρατηγική μας. Ο οδικός άξονας Πρέβεζας – Γέφυρας Καλογήρου Καμπή πρέπει να βρει χρηματοδότηση από το ΠΕΠ όπως βρήκε ο κάθετος άξονας των Τζουμέρκων. Όπως έγινε ο ένας πρέπει να γίνει και ο άλλος. Η ασφαλής προσέγγιση ανθρώπων και εμπορευμάτων είναι εκ των ουκ άνευ για την ανάπτυξη της περιοχής. Χάσαμε πολύ χρόνο και πρέπει να τρέξουμε. Είναι χρέος της Περιφέρειας να δρομολογήσει τα δημόσια εκείνα έργα που θα φέρουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην περιοχή.
Φτάνω στις εναέριες μεταφορές και την πρόταση για νέο, δεύτερο διεθνές αεροδρόμιο στην περιοχή της Φιλιππιάδας. Μια πρόταση που δεν είναι καινοφανής – την έκανε χρόνια πριν ο Δήμαρχος Ιωαννίνων Νίκος Γκόντας και την έκανε με μεγάλη γενναιότητα χωρίς να λογαριάσει το πολιτικό κόστος.
Μια τέτοια κίνηση δεν σημαίνει φυσικά ότι το υπάρχον αεροδρόμιο των Ιωαννίνων θα χάσει τη θέση του. Αλλά από την άλλη δεν μπορούμε και να στρουθοκαμηλίζουμε. Η αποτυχία ένταξης του αεροδρομίου στο πακέτο παραχώρησης, έχει οδηγήσει στις εικόνες ντροπής όπου επιβάτες βάζουν τα κλάματα γιατί τα αεροπλάνα δεν μπορούν να προσεγγίσουν λόγω βροχής ή ομίχλης. Αυτό δεν τιμά κανέναν Ηπειρώτη. Εκθέτει απλώς όσους με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους οδήγησαν σε αυτό το φιάσκο.
Γιατί προτείνεται η Φιλιππιάδα; Μα γιατί η περιοχή, όπως και όλος ο δήμος Ζηρού αποτελεί τον αυχένα που ενώνει την παραλία με την ενδοχώρα. Από την δική του ανάπτυξη εξαρτάται και η επιτυχία τόσο για τους υπόλοιπους γειτονικούς δήμους.
Θα σας προσθέσω όμως δύο ακόμα διαστάσεις που καθιστούν άμεσα απαραίτητο το συγκεκριμένο σχέδιο ανάτασης στον Δήμο Ζηρού. Η μία αφορά τις παραγωγικές δραστηριότητες, τη στιγμή μάλιστα που το «μοντέλο ανάπτυξης» του παλιού δρόμου τελείωσε, απογυμνώνοντας την περιοχή. Πρέπει συνεπώς να χωροθετηθεί μαζί με το νέο αεροδρόμιο ένα δεύτερο τεχνολογικό και βιομηχανικό πάρκο που μαζί με το βιοτεχνικό πάρκο της Ηγουμενίτσας θα αντικαταστήσουν το σύστημα των κατά τόπους ΒΙΠΕ. Φέρνοντας την παραγωγή σε εγγύτητα με τις μεγάλες πόλεις καθώς και τους δύο άξονες τουρισμού, το σχέδιο συνδυασμένων μεταφορών μπορεί να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά για την περιοχή. Αυτό είναι η περιφερειακότητα.
Η δεύτερη διάσταση αφορά στα σχέδια της γειτονική Αλβανίας για την κατασκευή δύο νέων αεροδρομίων σε Αγίους Σαράντα και Αυλώνα. Αν δεν κάνουμε εγκαίρως όλα όσα πρέπει για το δικό μας αεροδρόμιο, με δεδομένη τη σημερινή ανεπάρκεια, θα βρεθούμε εγκλωβισμένοι τόσο από τον βορρά που θα αποκτήσει δύο νέες πύλες εισόδου όσο και από τον νότο, στο Άκτιο που η εκεί δυναμική θα διοχετεύσει τον τουρισμό προς τη Λευκάδα, τη Ναύπακτο και την Πάτρα. Κινδυνεύουμε με λίγα λόγια να αιμορραγήσουμε τουριστικά στο επίπεδο των εναέριων συγκοινωνιών που αποτελούν και την πύλη μας με τον κόσμο.
Παράδειγμα περιφερειακότητας έκτο: Οι αστικές αναπλάσεις με αιχμή του δόρατος την Πρέβεζα. Μια πόλη που αν και κομμάτι της ηπειρωτικής χώρας θυμίζει έντονα νησιωτική πόλη. Με ένα παραλιακό μέτωπο που αντί να διαθέτει υψηλού επιπέδου τουριστικές μονάδες και καταστήματα, εμφανίζει την εικόνα μεγαλούπολης του Κοσσόβου, με δημόσιες υπηρεσίες, στρατόπεδα και πάρκινγκ στην προκυμαία της. Ακόμα δηλαδή και αν ο βραχυπρόθεσμος στόχος ήταν το city break του Σαββατοκύριακου, μην έχετε καμία αμφιβολία ότι με την ολοκλήρωση και της Αμβρακίας Οδού, αυτό θα γίνεται μεν αλλά όπως είπα στη Λευκάδα, όχι στην Πρέβεζα.
Η Πρέβεζα χρειάζεται ένα συνολικό σχέδιο πολεοδομικής ανασυγκρότησης με επίκεντρο την παραλία της, την αρχιτεκτονική και την πνευματική της κληρονομιά. Είναι ντροπή η πόλη του Ανδρούτσου και του Μόραλη να μην έχει να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο μουσειακών χώρων, εικαστικών διαδρομών και ιστορικής μνήμης που να δημιουργούν μια ιδιαίτερη ταξιδιωτική εμπειρία.
Και βεβαίως η νέα Πρέβεζα δεν νοείται χωρίς το διαμάντι της, τον Αμβρακικό, ο οποίος όπως είπα και στην Άρτα μπορεί να δημιουργήσει τρομακτική υπεραξία και για τις δύο περιοχές με ήπια αξιοποίηση. Ειδικά το στρατόπεδο Τσακαλώτου είναι αδιανόητο να μην έχει προχωρήσει, εμπλουτίζοντας την πόλη, μια νέα μαρίνα και χρήσεις αναψυχής. Το ίδιο ισχύει και για το στρατόπεδο Σολωμού για το οποίο ήδη υπάρχει ενδιαφέρον για τουριστική, οικιστική αξιοποίηση αλλά και δημιουργία κέντρου θαλασσοθεραπείας. Τα σχέδια αυτά υλοποιούνται σε δημοτικό επίπεδο αλλά απαιτείται ουσιαστική ενίσχυση από την περιφέρεια.
Αν μάλιστα εφαρμόσουμε το σχέδιο για την Φιλιππιάδα μπορούμε να λήξουμε το καθεστώς ανομίας που επικρατεί στη ΒΙΠΕ και να μεταφέρουμε εκεί το διοικητικό κέντρο, αποσυμφορίζοντας έτσι την παραλία από τη σημερινή εικόνα με τις στοιβαγμένες δημόσιες υπηρεσίες.
Κωδικοποίησα λοιπόν έξι παραδείγματα που δημιουργούν έναν αναπτυξιακό άξονα για την Ήπειρο που αφορά σε τόσους πολλούς, φαινομενικά ασύνδετους κλάδους. Μόλις ολοκληρωθούν αυτά, τότε έχει νόημα η οποιαδήποτε στρατηγική προβολής. Και αυτή όμως δεν μπορεί να είναι στα τυφλά αν θέλουμε πραγματικά να ανοίξουμε την Ήπειρο σε νέες τουριστικές αγορές ή να εμβαθύνουμε στις πιο κορεσμένες. Πρέπει να έχουμε συναίσθηση του τι προσφέρουμε, τι ανάγκες έχει ο πελάτης που στοχεύουμε και βεβαίως τι επιθυμεί να δει και να δαπανήσει.
Συνεπώς, τα ταξίδια στις εκθέσεις είναι ματαιοπονία αν δεν εκπονηθεί μια στρατηγική που θα αναγνωρίζει χώρες-στόχους, επιθυμητά κοινά και βεβαίως τις δικές μας δυνατότητες προκειμένου οι άνθρωποι αυτοί να μην «ξεβραστούν» χωρίς να έχουν τι να κάνουν στην Ήπειρο αλλά πραγματικά να μπορούν να δαπανήσουν χρήμα απολαμβάνοντας τις υπηρεσίες που μπορούμε να τους προσφέρουμε.
Βλέπετε ότι ενώ είμαι σήμερα στην Πρέβεζα δεν μιλάω αποκλειστικά για αυτή. Μίλησα για άξονα που ξεκινά πάνω από την Ηγουμενίτσα και καταλήγει εδώ, όπως είχα μιλήσει για άξονα της Πίνδου που άρχιζε από το Μέτσοβο και κατέληγε στον Αμβρακικό. Κι αυτό γιατί είμαστε όλοι μαζί σε αυτή την αναπτυξιακή προσπάθεια, γιατί αντιλαμβανόμαστε την Ήπειρο σαν ένα χώρο, σαν το κοινό μας σπίτι. Και το κλειδί για αυτό το σπίτι είναι η περιφερειακότητα, οπότε δεν μπορώ να μη σας παραθέσω τι απαντούν οι άνθρωποι των χρισμάτων και των συστημάτων προκειμένου να γίνει σαφής η διαφορά σκέψης και προσέγγισης.
Κάνουν απολογισμούς που αποτελούν προσβολή για την κοινή λογική και την κοινή γνώμη. Αν μπει στον κόπο κανείς να διαβάσει τον απολογισμό του αντιπεριφερειάρχη Πρεβέζης, που τυχαίνει να είναι και ξενοδόχος, θα δει ότι δαπανήθηκαν τεράστια ποσά για την προβολή της Πρέβεζας- έγιναν προωθητικές ενέργειες, πήγαν σε εκθέσεις από το Τελ Αβίβ μέχρι το Ντουμπάι, βγάζουν κονδύλια για bloggers και ανανεώνουν ιστοσελίδες και επιχαίρουν για τις σπουδαίες τους ενέργειες. Ξέρετε, αν το ζήτημα του τουρισμού ήταν θέμα προώθησης τότε τα πράγματα θα ήταν μπακαλίστικα: όσο πιο φτηνά τόσο πιο καλά και όσο περισσότερη διαφήμιση τόσοι περισσότεροι οι επισκέπτες. Αυτό άλλωστε υπήρξε κάποτε γκρόσο μόντο και το δόγμα πολλών τουριστικών προορισμών -και της Ελλάδας- και το αποτέλεσμα το είδαμε ανάγλυφο. Τζαμπατζήδες που με ένα βραχιολάκι στο χέρι έπιναν ποτά τρίτης διαλογής, μεθούσαν και καθόντουσαν σε all inclusive ξενοδοχειακά μεγαθήρια που βίαζαν κάθε έννοια αισθητικής και σχέσης με το φυσικό τοπίο. Το μοντέλο δηλαδή που ο Καλογιάννης τραγούδησε ως «do you like mademoiselle the Greece».
Εσχάτως τον αγώνα των «υπευθύνων» στηρίζει και τοπική ενημερωτική ιστοσελίδα η οποία μας έκανε και… μαθήματα λέγοντας πως η συνεισφορά του τουρισμού είναι 2,2% στην Ήπειρο και πως μην ονειρευόμαστε ότι θα γίνει Μύκονος ή Ρόδος. Στην Ήπειρο, από τα περίπου τριάντα εκατομμύρια τουρίστες, κατέληξαν μόλις οι 713.400 και αυτό όχι απλά κάποιους τους ικανοποιεί, αλλά μας λένε και με ύφος πολλών καρδιναλίων ότι πρέπει να συμβιβαστούμε με αυτή την θλιβερή πραγματικότητα, να μη ζητάμε κάτι παραπάνω.
Αν ο πήχης τους μπαίνει τόσο χαμηλά, αν ο πήχης μας ο συλλογικός μπαίνει τόσο χαμηλά τότε μάλλον δεν έχει νόημα να συζητάμε. Επειδή όμως για κακή τους τύχη οι Ηπειρώτες δεν είναι ούτε αφελείς ούτε ιθαγενείς όπως είπα και πριν, ξέρουν να διακρίνουν την ποιότητα, ξέρουν να αγαπούν τον τόπο τους και έχουν απαιτήσεις. Και αυτό, στο θέμα του τουρισμού δεν επιλύεται με το να πετάγονται χιλιάδες ευρώ για διαφημιστικούς σκοπούς για να εξυπηρετούμε φίλους και γνωστούς, να πιάνουμε το 2,2% και να λέμε και ευχαριστώ. Αξίζουμε κάτι καλύτερο από αυτή τη μετριότητα.
Τέλος, στην εποχή της περιφερειακότητας, το τοπικό είναι εθνικό και είναι και παγκόσμιο. Ο Περιφερειάρχης λοιπόν δεν μπορεί να μην παίρνει πρωτοβουλίες, τη στιγμή μάλιστα που η τοπική ανάπτυξη βασίζεται και στις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Το λέω αυτό γιατί αυτή την ώρα διεξάγονται παμμακεδονικά συλλαλητήρια σε όλη τη χώρα και είναι απολύτως απαραίτητο να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να εστιάσουμε εκεί που πρέπει. Διότι αν το θέμα του ονόματος αφορά αυτή τη στιγμή την ΠΓΔΜ, υπάρχουν πτυχές, όπως η θέση του αλβανικού στοιχείου που επηρεάζουν άμεσα μια άλλη διαπραγμάτευση που πρέπει να γίνει. Μιλώ φυσικά για την Βόρειο Ήπειρο και την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας.
Αυτή η πορεία της γειτονικής χώρας προς την Ευρώπη πρέπει να ελέγχεται από την Ελλάδα και για να γίνει αυτό σημαίνει πως πρέπει να εκπληρώσει συγκεκριμένα «προαπαιτούμενα» – για να χρησιμοποιήσω μια λέξη που μάθαμε στα χρόνια της κρίσης. Τα προαπαιτούμενα αυτά είναι το καθεστώς της Βορείου Ηπείρου, η επίσημη λήξη του δήθεν θέματος των Τσάμηδων και βεβαίως τα θέματα περιφερειακής συνεργασίας που θα δημιουργήσουν πλούτο για όλη την περιοχή- αναφέρθηκα πριν ενδεικτικά στα δύο νέα αεροδρόμια που προγραμματίζονται και τι πρόβλημα μας δημιουργούν. Είναι λοιπόν κρίσιμο οι βουλευτές της Ηπείρου, ανεξαρτήτως κομμάτων, να γίνουν μια γροθιά, να διαβάσουν και να προετοιμαστούν. Και φυσικά στη δική μου σκέψη πρώτος έπρεπε σε αυτή τη διαδικασία να είναι ο Περιφερειάρχης, ο οποίος βέβαια αυτή την εποχή έχει πιο σημαντικά πράγματα να κάνει όπως το να ξεθάψει την κομματική του ταυτότητα και να βρει ερείσματα. Λόγω της επαγγελματικής μου ενασχόλησης ως επαγγελματίας της πολιτικής, είχα το προνόμιο οι δημοκρατικές δυνάμεις να με αντιμετωπίζουν με σεβασμό. Διαμόρφωσα λοιπόν την πολυτέλεια να διεκδικώ σχέσεις στη βάση της ισοτιμίας και όχι της υποτέλειας. Δεν θα καταδίκαζα συνεπώς ποτέ την Ήπειρο να ταυτιστεί με κομματικές γραμμές και στρατηγικές ανεξαρτήτως δικαιολογιών. Εδώ είμαστε και πάλι αντίθετοι με τον κ. Καχριμάνη.
Για αυτό το λόγο, όταν ένα μήνα πριν ρωτήθηκα από τη ναυαρχίδα της κεντροδεξιάς, τον Πρωινό Λόγο για τις απόψεις μου περί χρισμάτων και επειδή ως πολιτικός επιστήμονας μπορώ να επικαλούμαι τη διαφορά μεταξύ ιδεολογίας και κομματικής ταυτότητας σας διαβάζω την απάντηση όπως αυτή αποτυπώθηκε γραπτώς και είναι βέβαια η ίδια που διατυπώθηκε από τη μέρα που ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια πριν 14 μήνες .
Σας τη διαβάζω:
Όσον αφορά την ομάδα μας, δεν θα ζητήσουμε, θα συζητήσουμε. Θα αρνηθούμε κατηγορηματικά συζήτηση με κόμματα, όπου το αντικείμενο θα είναι οι λέξεις «χρίσμα», «στήριξη», «κλείσιμο ματιού». Εμείς θα παρουσιάσουμε το πρόγραμμά μας. Άλλο η συνάντηση ουσίας επί προγραμματικής σύγκλισης και άλλο πράγμα να συναντηθούμε για το ποιόν θα στηρίξουμε, προκειμένου να βάψουμε τον χάρτη το βράδυ της Κυριακής. Αυτό δεν αφορά ούτε εμένα ούτε την Ήπειρο κι αυτό γιατί η ιστορία απέδειξε πως ανεξάρτητα από το χρώμα, η Ήπειρος βρέθηκε στον πάτο. Αντιλαμβάνομαι τις αγωνίες των ανθρώπων στα κομματικά επιτελεία, όμως δεν είναι δικές μου.
Σοφόν το σαφές λοιπόν και δεν έχει νόημα να ασχοληθούμε περισσότερο. Η αντίδραση της κοινωνίας επιβεβαιώνει πως αυτό που η Ήπειρος έχει ανάγκη δεν είναι άλλη μια κομματική υποψηφιότητα, ή άλλον έναν πρόθυμο να χρωματίσει τον χάρτη το βράδυ των αυτοδιοικητικών εκλογών. Η Ήπειρος έχει ανάγκη ευρείες συναινέσεις, ανθρώπους που θα σταθούν ισότιμα στα κέντρα λήψης αποφάσεων και που θα βάλουν την Ήπειρο πάνω από την κομματική τους ταυτότητα. Να δημιουργήσουν μια περιφερειακότητα που εκτός από τα αναπτυξιακά και τεχνικά χαρακτηριστικά που προανέφερα θα έχει πάνω από όλα χαρακτήρα πολιτικό. Είναι η δύναμη που οπλίζει τον Περιφερειάρχη να μην ζητιανεύει πόρους από την Αθήνα και να επιστρέφει με ένα ξεροκόμματο. Είναι η δύναμη που δεν εξαγοράζει πολιτική προστασία σε κανένα κομματικό ή υπουργικό γραφείο, αλλά διεκδικεί την αξιοπρέπειά της
Απόψε μετά τα Γιάννενα και την Άρτα, η Πρέβεζα στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα, αφουγκραζόμενη την ανάγκη να βγούμε από τη λάσπη, να συνεργαστούμε και να αφήσουμε στο παρελθόν, μακριά από κόμματα και παρατάξεις όλους εκείνους που ακόμα και την ύστατη ώρα νοιάζονται μόνο για τις θεσούλες τους.
Τους επόμενους μήνες έχουμε μπροστά μας τρεις κάλπες –βουλευτικές, ευρωπαϊκές και αυτοδιοικητικές- χωρίς να ξέρουμε με ποια σειρά θα γίνουν.
Για αυτό είναι σημαντικό να προτάξουμε τρία στοιχεία:
-Πρώτον, την πολιτική συμμετοχή. Ξεκινήσαμε την κοινωνική διαβούλευση σε όλους τους καλλικρατικούς Δήμους για να θυμηθούμε πως πρέπει στην Ήπειρο να αρχίσουμε να μιλάμε. Παρακινείστε τους ανθρώπους γύρω σας που είναι μέλη της σιωπηλής πλειοψηφίας. Μην εκχωρείτε το δικαίωμα εκπροσώπησής σας σε εκείνους που πάνε να ψηφίσουν. Με αποχή στο 40% και λευκά-άκυρα στο 8%, η Ήπειρος κυβερνάται σήμερα από το 25%. Δεν είναι δημοκρατικό και πρέπει να το ανατρέψουμε.
-Δεύτερον, να θέτουμε ερωτήματα. Ένας τρόπος υπάρχει για να ξεμπροστιαστεί η κλίκα των πολιτικά ξεπεσμένων. Κάντε τους ερωτήσεις, απαιτείστε συγκεκριμένες απαντήσεις με σχέδιο δράσης βασισμένο σε χρονοδιάγραμμα και στοχοθεσία. Αρκετά πια με τα κούφια πολιτικάντικα λόγια που δεν αγγίζουν κανέναν. Υπάρχουν για να υπηρετούν εμάς και όχι εμείς αυτούς.
-Τρίτο η εξωστρέφεια. Είναι ο μονόδρομος αν θέλουμε καλές δουλειές στην Ήπειρο. Καταστατικός μας στόχος είναι η ανεργία στην Ήπειρο να πέσει σε μονοψήφιο αριθμό. Αυτό πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας μέχρι το 2019.
Η Πρέβεζα αξίζει μια ουσιαστική ευκαιρία, από πέρασμα να γίνει στόχος. Να γίνει αφετηρία και τέρμα. Να γίνει προορισμός.
Κλείνω με την αποχαιρετιστήρια επιστολή του Καρυωτάκη την οποία θεωρώ πιο επίκαιρη από ποτέ. «Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου. Το μεγαλύτερό μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ».
Ο Καρυωτάκης εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την ειρωνεία της στιγμής στην οποία βρίσκεται η Ήπειρος και η Πρέβεζα: Ή θα μιλήσει ή θα αυτοκτονήσει.
Για όσους θέλουμε να μιλήσουμε η φράση αυτή είναι ο αγώνας μας. Δεν αντέχουμε την μετριότητα να μας καταπίνει. Και σας βεβαιώνω πως 90 χρόνια μετά το θάνατο του ποιητή, η Πρέβεζα που βλέπω απόψε μπροστά μου δεν ανέχεται να είναι ούτε τόπος «δυσμενούς μεταθέσεως», ούτε τόπος πολιτικής μελαγχολίας. Και αυτό ίσως να είναι μια κάποια δικαίωση.
Σας ευχαριστώ.
