Τρίτη, 19/03/2024 | 12:11

Πρέβεζα: Θωμάς Ιωάννου: Πολυεστιακό βλέμμα! Και γιατρός και ποιητής!

1957 Προβολές
Σπύρος Πλέουρας | 01/09/2016, 4:25 μμ | 0 σχόλια

Ένα υπέροχο αφιέρωμα στον Θωμά Ιωάννου, δημιούργησε η ιστοσελίδα Artic, το οποίος και σας μεταφέρουμε αυτούσιο. Αξίζει να το διαβάσετε!

Θωμάς Ιωάννου: Πολυπρισματικός Λόγος/Πολυεστιακό Βλέμμα
Ο Θωμάς Ιωάννου γεννήθηκε τον Δεκέμβρη του 1979. Μεγάλωσε στην Πρέβεζα. Σπούδασε Ιατρική στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάζεται ως Νευρολόγος. Ποιήματα και δοκίμιά του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά & εφημερίδες. Τον Δεκέμβρη του 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΟΝ η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο ‘’ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 15’’ για την οποία τιμήθηκε ομοφώνως με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα για το 2012 από το Υπουργείο Πολιτισμού. Μάλιστα, η συλλογή του  ‘’ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ  15’’ επανεκδόθηκε τον Μάρτιο του 2014. Ποιήματά του, τέλος, έχουν μεταφραστεί σε Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά ενώ ο ίδιος διατελεί μέλος της συντακτικής ομάδας του τριμηνιαίου περιοδικού ποίησης ‘’ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ’’.
Σταματίνα Τσιμοπούλου.: Η Άννα Αχμάτοβα συλλαμβάνει τον ποιητή ως «άνθρωπο από τον οποίον κανένας δεν μπορεί να αφαιρέσει τίποτα και γι’ αυτό κανένας δεν μπορεί να του δώσει τίποτα». Εσείς πώς αντιλαμβάνεστε τον ρόλο τον δικό σας αλλά και των ομοτέχνων σας;
Θωμάς Ιωάννου:  Οι αφορισμοί, εμπεριέχοντας μια συχνά αυταπόδεικτη αλήθεια, εν είδει αξιώματος, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια να τους αμφισβητήσει κανείς. Παρά ταύτα, ας περιοριστώ να πω ότι εκφράζοντας μια άποψη περί αυτάρκειας του ποιητή αντικατοπτρίζεται μια μάλλον ιδεατή ή ρομαντική εικόνα του ποιητή. Θεωρώ πως ο ποιητής, πόσο μάλλον στους πολύπλοκους καιρούς μας, δεν μπορεί να λειτουργεί αποκλειστικά ως νησίδα προσωπικής σωτηρίας, περιχαρακώνοντας τα χωρικά του ύδατα. Δεν εννοώ να αναμειχθεί στην αγορά με τρόπο ασύστολο και να καταναλωθεί ως πολιτιστικό προϊόν, κάτι που άλλωστε θα καθιστούσε το ποιητικό σώμα έρμαιο των εκάστοτε συγκυριών, αλλά, έστω κι αν γράφουμε για πάρτη μας ή γιατί δεν γίνεται αλλιώς, πάντα ενδόμυχα μας σιγοκαίει η αναζήτηση του άλλου, εκείνου του ιδεώδους αναγνώστη ή ακροατή του λόγου μας. Υπάρχει δίπλα μας ένας αθέατος μάρτυρας της γραφής και σε αυτόν λογοδοτούμε πρωτίστως. Αποστολή του ποιητή δεν είναι άλλη από το να παλεύει με το σκληρό υλικό της γλώσσας και να δίνει φωνή σε όσους δεν έχουν, χωρίς, όμως, να φαλτσάρει από τον προσωπικό του τόνο.
Σταματίνα: Έχει διατυπωθεί και από τον Μαξ Ζάκομπ ότι το ερώτημα «Τι θέλει να πει;» είναι η κατηγορία που εκτοξεύουμε ενάντια του ποιητή που δεν κατόρθωσε να μας συγκινήσει. Συμφωνείτε; Εσείς πότε θεωρείτε ότι ένα ποίημα έχει επιτελέσει το σκοπό του;
Θωμάς Ιωάννου: Μια μεγάλη παρανόηση σχετικά με την ποίηση  γεννάται από τους λεγόμενους «θετικούς» ανθρώπους που επιθυμούν σώνει και καλά να αποκομίσουν ένα μήνυμα ή ηθικό δίδαγμα από τον ποιητικό λόγο για να το πάρουν σπίτι τους ως τρόπαιο. Το ποίημα, όπως έχει ειπωθεί από άλλους πριν από μένα, δεν έρχεται να σου πει, αλλά έρχεται να σου κάνει κάτι. Προσωπικά, θα έλεγα πως μου κάνει κάτι ,κάθε ποίημα που δημιουργεί μια εκκωφαντική σιωπή.

Θωμάς ΙωάννουΘωμάς Ιωάννου

Σταματίνα: Ποιο το προσωπικό σας κριτήριο ως αναγνώστης;
Θωμάς Ιωάννου:Συγκροτεί κανείς έναν οδηγό πλοήγησης μέσα από πλήθος ετερόκλητων διαβασμάτων και επιρροών, που σχεδόν ασυνείδητα διαμορφώνουν μια αίσθηση των πραγμάτων. Χρήσιμο είναι να εκτίθεται κανείς και σε ερεθίσματα που ιδιοσυγκρασιακά του είναι ξένα, καθώς έτσι μαθαίνει να ζυμώνεται και με απόψεις και στάσεις που τον βγάζουν από την πλάνη ότι κατέχει την απόλυτη αναγνωστική αλήθεια. Δε θεωρώ ότι υπάρχουν αλάνθαστα κριτήρια ή κανόνες μη ανατρέψιμοι, καθώς ο τρόπος που προσεγγίζουμε την ανάγνωση δεν παραμένει στατικός, αλλά εξελίσσεται προϊόντος του χρόνου, επιβάλλοντας νέες προσλήψεις της γραφής. Θα έλεγα πως συχνά μεροληπτώ, χωρίς, όμως, ιδιοτελή πρόθεση, υπέρ έργων θεωρητικά ελασσόνων ή παραθεωρημένων συγγραφέων, προσπαθώντας να τους συστήσω, συχνά και μέσω δοκιμιακών κειμένων σε ένα ευρύτερο κοινό, χωρίς, βέβαια, να κάνω εκπτώσεις ποιότητας. Σε περιπτώσεις οριακά κρίσιμες, που ενέχουν και θέση συγγραφικής μοίρας, η διαίσθηση, το όργανο των μεταιχμίων κατά τον Bergson, νομίζω έχει τον τελευταίο λόγο.
Σταματίνα: Είναι άραγε «αυτό το τίποτα» (όπως περιγράφεται και στο ομώνυμο ποίημα σας) αυτό που συνοψίζει την ύπαρξη και αυτό που μας επιστρέφει στις χοϊκές μας ρίζες;
Θωμάς Ιωάννου:«Αυτό το τίποτα» μπορεί να είναι και τα πάντα. Εξάλλου, η ζωή και η γραφή, είναι«αλλιώς ωραίες» όταν κινούνται στο δίπολο όλα ή τίποτα. Για να ακριβολογήσω, υιοθετώντας ένα γλωσσικό ατόπημα που, όμως, φορτίζει άθελά του τη σημασία των λέξεων, υψώνοντας θαρρείς στο τετράγωνο την ισχύ τους, «τα πάντα όλα» είναι που υποβόσκουν στο τίποτα.
Σταματίνα: Τι θα μπορούσε να ταΐσει «την τρύπα της ψυχής»; Νοείτε την βλάβη ως ανήκεστο; Η ποίηση είναι και για σας μία από τις πολλές «νάρκες του άλγους δοκιμές»;
Θωμάς Ιωάννου: Ως Νευρολόγος δεν μπορώ παρά να έχω αντιρρήσεις επιστημονικής υφής για την ύπαρξη ψυχής. Είναι κάτι σαν το τέρας του Loch Ness, όλοι μιλούν για αυτή, αλλά κανείς δεν την είδε ποτέ ή την άγγιξε. Μπορώ να την αντιληφθώ ως τη συνειδησιακή άλω που περιβάλλει το ανθρώπινο φαινόμενο. Παρά ταύτα, όταν ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τη λέξη ψυχή, την  προικίζει ασυνείδητα με ένα νέφος σημασιών που υπερβαίνει τα πεπερασμένα όρια της ανθρώπινης νόησης και δεν μπορεί κανείς παρά να υποκλιθεί στην επινοητικότητα του λαού να ονομάζει το άρρητο και το άχτιστο. Από τη μεταφυσική αναζήτηση ως τη σωματική αγωνία, η ψυχή λειτουργεί ως ένα στρώμα του όζοντος που απορροφά τον υπεριώδη τρόμο. Χρόνια τώρα μιλάμε για αυτή την τρύπα πάνω από την Ανταρτική του σώματος. Δε χορταίνει με τίποτα, κι όσο κι αν πας να την ταΐσεις, δεν κάνεις παρά μια τρύπα στο νερό. Ανίατη περίπτωση Θεού ο άνθρωπος, παλεύει να εξαντλήσει τη θάλασσα. Αυτό το ανέφικτο της ύλης, είναι που οιστρηλατεί την ανθρώπινη θέληση και κρατά σε εγρήγορση το πνεύμα.
Προτιμώ να τέμνω δια του λόγου  το ανθρώπινο φαινόμενο χωρίς αναισθητικό, καθώς δε με αφορά τόσο μια γραφή που αποκαθαίρει συνειδήσεις, εφησυχαστική και εν πολλοίς παυσίπονη. Είναι λυτρωτικό έως ένα σημείο το φιλτράρισμα της σκοτεινής πλευράς της ζωής μας δια της γραφής, όμως δεν γίνεται να αγγίξει κανείς τον εσώτερο πυρήνα της ύπαρξης δίχως να καεί στο αναμμένο μάτι του θηρίου. Μέχρι όμως να εφευρεθεί το οδυνόμετρο, ας αποφεύγουμε να κάνουμε αναγωγές του άλγους σε υποθετικές ποιητικές μονάδες. Ο ποιητής, όσο κι συμπάσχει με το δράμα του κόσμου, δεν ωφελεί να κλαίει, αλλά είναι κρίσιμο να μετατρέπει την οδύνη σε ισοδύναμο γνώσης που αποκτάται με τον δύσκολο πάντα τρόπο. Όπως ένας γιατρός που καλείται να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση, οφείλει να υπερβαίνει τον προσωπικό του συγκλονισμό και να μην αφήνει το χέρι του  να τρέμει προδίδοντας τη συγκίνησή του. Θέλει σταθερό και στιβαρό χέρι η γραφή. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να διατηρείς μια εν θερμώ απόσταση που σου επιτρέπει να διαβάσεις τη μεγάλη εικόνα κάθε γεγονότος, κατορθώνοντας να δεις ακόμα και τον εαυτό σου ως τρίτο.

Θωμάς Ιωάννου, «Ιπποκράτους 15», Σαιξπηρικόν, 2011Θωμάς Ιωάννου, «Ιπποκράτους 15», Σαιξπηρικόν, 2011

Σ.Τ.: Η ταυτοποίηση έγκειται στο βλέμμα; Στα μάτια φιλτράρεται η ύπαρξη, η υποκειμενικότητα;
Θωμάς Ιωάννου: Η αναγνώριση έχει τις ρίζες της στο τρίτο μάτι που διαθέτει ο άνθρωπος. Αν συμβατικά καλείται βλέμμα χάριν συνεννοήσεως, το αποδέχομαι. Οι οφθαλμοί αποτελούν την πύλη των οπτικών ερεθισμάτων, των οποίων η απαρτίωση γίνεται σε ανώτερο επίπεδο στον εγκέφαλο. Βλέπουμε με τον νου, ο οποίος ασύνειδα συνειδητά ορίζει τον προσωπικό μας τρόπο θέασης των πραγμάτων, χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη το ακατέργαστο του βλέμματος.
Συχνά, τα βλέμματά μας δε διασταυρώνονται καν, καθώς ο καθένας προσηλώνεται στη δική του -εν μικρώ- εικόνα του κόσμου ή πάλι διαπερνά το βλέμμα μας τον άλλο (βλέμμα see through) για να μη δει ουσιαστικά τίποτα και να προσκρούσει σε έναν λευκό τοίχο, όπου συνωθούνται όλα τα χρώματα της ίριδας να βγουν στο φως. Όσο λιγοστεύει η βλεμματική επαφή των ανθρώπων, τόσο διευρύνεται το τυφλό σημείο στις σχέσεις μας. Μέρα τη μέρα,  χάνουμε κι ένα κομμάτι του οπτικού μας πεδίου και όσο κι αν πάμε ψηλαφητά, δεν αποκαθίσταται η οργανική μας σύνδεση. Η διαστολή της κόρης του ματιού από πόθο ή φόβο, έστω και με αντανακλαστικό τρόπο ρυθμίζει πολλές αντιδράσεις μας. Μια συνισταμένη βλεμμάτων και τρόπων να ατενίζουμε τα πράγματα, μόνο ωφέλιμη μπορεί να είναι, διατηρώντας στο ακέραιο και την προσωπική οπτική γωνία του καθενός.
Σ.Τ.: Οι εκφάνσεις της δυστοπίας του παρόντος διατρέχουν πολλά από τα ποιήματά  σας. Οι συνεχείς και αμείλικτες διαψεύσεις σε όλα τα χρονικά επίπεδα επιτάσσουν έναν «έντιμο συμβιβασμό». Πιστεύετε ότι μπορεί να ευοδωθεί στο υπάρχον πλαίσιο η στρατηγική του βίου ως «άρση λαθών»; Εφόσον και «το χτες μπάζει νερά» πού ανιχνεύετε «μια ξέρα μέλλοντος»;
Θωμάς Ιωάννου: Μιλώντας για το παρόν φοβάμαι πως πάντα είμαστε ένα βήμα πίσω από αυτό. Υπάρχει μια χρονοκαθυστέρηση στον άνθρωπο. Οι χρόνοι στο έργο μου συμπλέκονται και συνυπάρχουν. Κάθε στιγμή είναι τρισδιάσταση, φέροντας ταυτόχρονα το χθες, το παρόν και το μέλλον. Χάρη σε αυτό το περιστρεφόμενο πρίσμα, βλέπουμε το πρόσωπό μας να αλλάζει διαδοχικά εν ριπή οφθαλμού και βιώνουμε τις αλληλεπικαλύψεις των ειδώλων στο διάβα του χρόνου.
Είμαι θαρρώ στρατηγικά αισιόδοξος κατά τον τρόπο του Samuel Beckett «Ever triedEver failed. No matter. Try again. Fail again. Fail better»
Το παρελθόν είναι αστάθμητα απρόβλεπτο. Όπως έχω γράψει εξάλλου «Ποτέ δεν ξέρεις τι χθες σου επιφυλάσσει το αύριο». Το «μέλλον» αποτελεί πια τη λέξη-όπιο του λαού, όπως διακινείται και πωλείται σε μικροποσότητες σε τιμές προσιτές για όλους, αλλά πιστέψτε με δεν ευδοκιμεί σε αυτή την «ξέρα» που υπονοώ. Μέλλον για μένα είναι ό,τι προέκυψε από τις διαδοχικές εκρήξεις του ηφαιστείου-χρόνου. Η Νέα Καμένη που θα αναδυθεί, μέσα από τον κοσμοχαλασμό, δεν μπορεί παρά να είναι απότοκος βίαιης κοσμογονίας. Μιλώ λοιπόν για ένα άλλης τάξεως μεγέθους μέλλον.
ΠΗΓΗ:artic.gr
https://artic.gr/%CE%98%CF%89%CE%BC%CE%AC%CF%82-%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C-%CE%B2%CE%BB%CE%AD%CE%BC%CE%BC%CE%B1/31489/

Σχολιάστε εδώ

Η διεύθυνση του email σας δεν θα δημοσιευθεί.

Παρόμοια άρθρα